Φόρουμ
ΘΕΣΕΙΣ Π.Α.Σ.Π.
ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ της ΠΑΣΠ για το ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
Τον τελευταίο καιρό γίναμε μάρτυρες και πρωταγωνιστές συνεχών και εντεινόμενων κινητοποιήσεων στο χώρο της Παιδείας που ως αντικείμενο είχαν την αντι-εκπαιδευτική πολιτική την οποία προωθεί η κυβέρνηση.
Η εφαρμογή του νέου νόμου πλαίσιο λειτουργίας των ΑΕΙ, οι νομοθετικές αλχημείες για την ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων και η ισότιμη αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων των ΚΕΣ με αυτά αποφοίτων μας έρχονται σε πλήρη αντίθεση με το όραμά μας για ένα Πανεπιστήμιο με επίκεντρο τους φοιτητές του, το ακαδημαϊκό παρόν και το εργασιακό τους μέλλον.
Είναι ανάγκη λοιπόν σήμερα, περισσότερο από ποτέ, να γίνουν σαφείς και ολοκληρωμένες προτάσεις για το Ελληνικό Πανεπιστήμιο. Για ένα Πανεπιστήμιο που θα ανοίγει ορίζοντες ανάπτυξης, που θα αποτελεί κύτταρο παραγωγής επιστημόνων και πολιτισμού, πεδίο ελεύθερης διακίνησης ιδεών και παραγωγής σύγχρονων αντιλήψεων και πρωτοβουλιών.
Θα πρέπει να προχωρήσουμε σε μια ουσιαστική πρόταση για το Ελληνικό Πανεπιστήμιο που θα του δίνει ελπίδα και προοπτική και που θα αξιοποιεί όλες του τις δυνάμεις με διαφάνεια και αξιοκρατία. Μια πρόταση που θα στηρίζεται στη βασική αρχή του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης, όχι ως δογματική αντίληψη, αλλά ως δυνατότητα ίσων ευκαιριών πρόσβασης όλων των πολιτών.
Πιο συγκεκριμένα:
ΔΗΜΟΣΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
Πάγια θέση μας αποτελεί ο δημόσιος και δωρεάν χαρακτήρας της εκπαίδευσης. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν μπορεί να αποτελεί προνόμιο των λίγων ούτε ανάγκη των πολλών. Αποτελεί κατάκτηση και δικαίωμα όλων.
Λέμε ΟΧΙ στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Θέλουμε μια εκπαίδευση που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες τις κοινωνίας και όχι να υποτάσσεται σε επιταγές ιδιωτικών συμφερόντων. Η γνώση δε θα πρέπει να εξειδικεύεται και να τεμαχίζεται.
Αντιθέτως, θα πρέπει να είναι πλουραλιστική, πολύπλευρη και να συμβαδίζει με την εποχή μας.
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ
Το πλαίσιο της εσωτερικής δομής και διοίκησης των ιδρυμάτων είναι από τους βασικότερους παράγοντες που καθορίζουν την ακαδημαϊκή ανεξαρτησία των Πανεπιστημίων.
Ως ΠΑΣΠ οραματιζόμαστε ένα οικονομικά αυτοδύναμο και ακαδημαϊκά αυτοτελές Πανεπιστήμιο όπου κυρίαρχες είναι οι έννοιες της δημοκρατίας και της συμμετοχής.
Συγκεκριμένα οι βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν τα Ελληνικά ΑΕΙ σύμφωνα με τις θέσεις μας είναι:
Α. Η οικονομική αυτοδυναμία και αυτοτέλεια.
Η οικονομική αυτοδυναμία και αυτοτέλεια του Πανεπιστημίου εξασφαλίζεται από:
1. Την θεσμοθέτηση ενός σταθερού και ικανού ποσοστού επί του ΑΕΠ αποκλειστικά για την Παιδεία και ανεπηρέαστο από οποιαδήποτε κυβερνητική αλλαγή.
2. Την απεμπλοκή των κονδυλίων από το Δημόσιο Λογιστικό για να μπορεί το Πανεπιστήμιο μέσα από την αναπροσαρμογή των προϋπολογισμών να τα κατευθύνει σε τομείς που πραγματικά υπάρχει ανάγκη, ώστε να αξιοποιούνται καλύτερα.
3. Την αξιοποίηση των ιδίων οικονομικών πόρων οι οποίοι προέρχονται από δωρεές φορέων και αποτελούν περιουσία των Ιδρυμάτων.
4. Την εξασφάλιση πόρων μέσα από την αξιοποίηση χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων εφαρμοσμένης έρευνας στη βάση μιας αναπτυξιακής πολιτικής. Στα πλαίσια αυτά θα πρέπει να υπάρχει απόλυτη διαφάνεια στις εισροές-εκροές πόρων του Πανεπιστημίου για την αποφυγή της εκμετάλλευσης της “περιουσίας” του από οποιαδήποτε ιδιωτικά συμφέροντα.
Β. Η ακαδημαϊκή ανεξαρτησία .
Ως μέσα κατοχύρωσης της ακαδημαϊκής ανεξαρτησίας θεωρούμε τα εξής :
1. Κατάρτιση των προγραμμάτων σπουδών με αποκλειστική ευθύνη των Τμημάτων, χωρίς καμία κυβερνητική, κρατική ή ιδιωτική παρέμβαση.
2. Παραχώρηση πλήρων αρμοδιοτήτων στα Πανεπιστήμια για την προκήρυξη θέσεων προσωπικού, τόσο εκπαιδευτικού (ΔΕΠ) όσο και διοικητικού.
3. Αποδοχή από το Υπουργείο Παιδείας του αριθμού των εισακτέων που καθορίζει κάθε ίδρυμα, σε ετήσια βάση σύμφωνα με τις δυνατότητες υλικοτεχνικής υποδομής και μελών ΔΕΠ που αυτό διαθέτει και κατόπιν μελέτης όσον αφορά τις ανάγκες της κοινωνίας για επιστημονικό δυναμικό κάθε ειδικότητας.
4. Αξιολόγηση των Α.Ε.Ι. με βάση το επιστημονικό και ερευνητικό τους έργο και όχι με βάση μόνο το μέγεθός του, την ιστορία τους ή τον αριθμό των φοιτητών του.
5. Κατάργηση των αδικαιολόγητων μετατάξεων καθηγητών από τα Περιφερειακά Πανεπιστήμια σε αυτά του κέντρου.
Γ. Δημοκρατία και Ανεξαρτησία στη Δομή και Οργάνωση.
Θεωρούμε αναφαίρετο και αδιαπραγμάτευτο το δικαίωμα που έδωσε ο νόμος 1268/82 σε όλους τους φορείς της Πανεπιστημιακής Κοινότητας (καθηγητές, φοιτητές, άλλοι φορείς της εκπαιδευτικής διαδικασίας, διοικητικοί υπάλληλοι) να συμμετέχουν στα όργανα συνδιοίκησης.
Ως ΠΑΣΠ θεωρούμε ότι η δημοκρατία δεν είναι ζήτημα που μπορούμε να εμπιστευτούμε σε κάποιες αυθεντίες, αλλά επαφίεται στην ενεργό συμμετοχή όλων .
1. Γι’ αυτό λέμε ΟΧΙ στη συντηρητική λογική της δεξιάς για περιορισμό της φοιτητικής εκπροσώπησης και διεκδικούμε την αύξησή της και την ισότιμη καθολική συμμετοχή όλων των μελών της Πανεπιστημιακής κοινότητας σε πρυτανικές-προεδρικές εκλογές.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ
Το πρόγραμμα σπουδών ενός Τμήματος είναι εκείνο που καλλιεργεί τους νέους επιστήμονες. Στα πλαίσια αυτά διεκδικούμε τη διαμόρφωση σύγχρονων προγραμμάτων σπουδών, περισσότερο ευέλικτων, τα οποία θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας και θα συμβαδίζουν με τις τελευταίες επιστημονικές ανακαλύψεις. Συγκεκριμένα:
* Κρίνουμε υπερβολική την ανεξέλεγκτη ίδρυση νέων τμημάτων με “θολά” αντικείμενα σπουδών και υπερεξειδικευμένα προγράμματα σπουδών.
* Στηρίζουμε την κατάρτιση των προγραμμάτων σπουδών με αποκλειστική ευθύνη των Τμημάτων, χωρίς καμία άλλη παρέμβαση.
* Θεωρούμε αναγκαία τη καθιέρωση 5ετούς διάρκειας σπουδών (4+1) στη χώρα μας την οποία θεωρούμε καθοριστική, προκειμένου τα Ελληνικά Πανεπιστήμια να συνεχίσουν να δίνουν πτυχία υψηλού επιστημονικού επιπέδου. Το 5ο έτος θα είναι έτος εκπόνησης διπλωματικής εργασίας.
* Αντιδρούμε σε τακτικές και μεθόδους εξειδίκευσης του πτυχίου μας και κατάτμηση της γνώσης. Το Πανεπιστήμιο οφείλει να παρέχει σφαιρική και ολοκληρωμένη μόρφωση, ώστε ο πτυχιούχος να μην είναι και να μην αισθάνεται εγκλωβισμένος όταν βγει στην κοινωνία. Στόχος δεν πρέπει να είναι η δημιουργία μηχανών παραγωγής, αλλά η ατομική, γνωστική και κοινωνική ολοκλήρωση του ανθρώπου.
* Η συμμετοχή εκπροσώπων φοιτητών στις διαδικασίες αναθεώρησης ενός προγράμματος σπουδών θεωρείται αναφαίρετο δικαίωμα για τους φοιτητές.
* Στοχεύουμε στη μείωση του αριθμού των μαθημάτων σε ορισμένα Τμήματα. Τα μαθήματα πρέπει να συμβαδίζουν με τις ανάγκες της επιστήμης, του προγράμματος σπουδών και όχι να αποφασίζονται με γνώμονα τα αντικείμενα και τις προσωπικές ανάγκες κάποιων μελών ΔΕΠ. Απαιτούνται λοιπόν συγχωνεύσεις μαθημάτων σε περιπτώσεις όπου επικαλύπτεται η ύλη.
* Διεκδικούμε την ενίσχυση των Γραφείων Απασχόλησης και της Πρακτικής άσκησης των φοιτητών, στα τελευταία έτη των σπουδών, έτσι ώστε να αποκτάται πολύτιμη εμπειρία για τους ίδιους τους φοιτητές αλλά και την ίδια στιγμή το Πανεπιστήμιο να συνδέεται με την παραγωγική διαδικασία. Προϋπόθεση αυτής της κίνησης αποτελεί η ασφάλιση των φοιτητών-εργαζομένων.
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ
Το ζήτημα των Πανεπιστημιακών Συγγραμμάτων είναι ίσως από τα σημαντικότερα θέματα που απασχολούν το Πανεπιστήμιο, το φοιτητή και την πολιτεία. Τα συγγράμματα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Θέση μας είναι το ανυποχώρητο αξίωμα της διατήρησης του δωρεάν και δημοσίου χαρακτήρα της Ανώτατης Εκπαίδευσης και ως εκ τούτου, ανυποχώρητη και αξιωματική είναι η θέση μας για τη διανομή δωρεάν συγγραμμάτων.
Με το νέο νόμο πλαίσιο επιχειρείται να αλλοιωθεί η δωρεάν διανομή συγγραμμάτων, καθώς δεν θα δικαιούμαστε όλοι οι φοιτητές την δωρεάν διανομή όλων των συγγραμμάτων. Εξετάζοντας την κατάσταση που σχετίζεται με τα πανεπιστημιακά συγγράμματα σήμερα, διακρίνουμε τα εξής χαρακτηριστικά:
1. Πολλά από τα πανεπιστημιακά συγγράμματα που διδάσκονται στα Ελληνικά Α.Ε.Ι. βρίσκονται σε αναντιστοιχία με τις σύγχρονες επιστημονικές εξελίξεις και ο μόνος λόγος ύπαρξής τους φαίνεται να είναι η ικανοποίηση των οικονομικών αναγκών των εμπλεκομένων.
2. Η δωρεάν διανομή των συγγραμμάτων μέχρι σήμερα ταυτίστηκε με το ένα και μοναδικό σύγγραμμα. Το γεγονός αυτό οδήγησε στην ανάπτυξη μιας μονόπλευρης αντίληψης για την επιστημονική προσέγγιση διαφόρων αντικειμένων.
3. Για πολλούς φοιτητές αλλά και διδάσκοντες το πανεπιστημιακό σύγγραμμα αποτελεί τη μοναδική τους επαφή με το Πανεπιστήμιο. Οι μεν φοιτητές τα διαβάζουν, τα αποστηθίζουν και δίνουν εξετάσεις, οι δε διδάσκοντες συγγραφείς τους τα απαγγέλλουν στα αμφιθέατρα.
Οι προτάσεις της ΠΑΣΠ:
1. Η χορήγηση δωρεάν συγγραμμάτων αποτελεί βασικό και αναπόσπαστο στοιχείο της δωρεάν τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
2. Για την καλύτερη, οικονομικότερη και ταχύτερη απόκτηση των συγγραμμάτων, αλλά και για την απεξάρτηση της διαδικασίας παραγωγής και διανομής τους από αλλότρια προς το Πανεπιστήμιο οικονομικά συμφέροντα, θα πρέπει να ενταθεί η ανάπτυξη Πανεπιστημιακών Εκδοτικών Οίκων και Τυπογραφείων. Συγχρόνως, η παροχή ενός και μόνο συγγράμματος αλλοιώνει την όποια προσπάθεια για πολύπλευρη προσέγγιση και δημιουργεί μεγάλα και ουσιαστικά προβλήματα στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Γι’ αυτό προτείνουμε:
* Το κάθε Τμήμα να συζητά στη Γενική Συνέλευση μετά από εισήγηση των μελών ΔΕΠ με σχετικό γνωστικό αντικείμενο και να προτείνει βιβλιογραφία, αρθρογραφία, σημειώσεις, εργασίες, μελέτες και επιλεγμένα κείμενα βοηθητικά στην παρακολούθηση του μαθήματος της ευθύνης του.
* Όλα τα αναφερόμενα στη βιβλιογραφία συγγράμματα να βρίσκονται στον εκδοτικό οίκο και ο κάθε φοιτητής να μπορεί να προμηθευτεί δωρεάν τα συγγράμματα της δικής του επιλογής. Πιστεύουμε ότι η δυνατότητα επιλογής εναλλακτικού συγγράμματος από τους φοιτητές, εκτός της ώθησης που θα δώσει στην εκπαιδευτική διαδικασία, θα πατάξει τα οικονομικά συμφέροντα που κρύβονται πίσω από το σημερινό σύστημα διανομής.
* Τα υπόλοιπα συγγράμματα να βρίσκονται σε ικανοποιητικό αριθμό αντιτύπων στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου. Οι δε σημειώσεις και η προτεινόμενη αρθρογραφία να είναι στη διάθεση του φοιτητή και σε ηλεκτρονική μορφή.
* Να ενταθεί η προσπάθεια εκσυγχρονισμού και αυτοματοποίησης των βιβλιοθηκών στα Ελληνικά Πανεπιστήμια.
Τέλος, θεωρούμε αναγκαία την συνεχή αξιολόγηση των συγγραμμάτων από επιτροπές που θα ορίζονται από τα όργανα συνδιοίκησης ώστε να υπάρχει συνεχής και ουσιαστική ανανέωσή τους και όχι απλά μια ανατύπωση στην οποία θα αλλάζει μόνο το εξώφυλλό τους, καθώς και την αποσύνδεση της εξεταστέας ύλης από το περιεχόμενο του κάθε συγγράμματος. Η εξεταστέα ύλη κάθε μαθήματος, με τη μορφή των εκπαιδευτικών στόχων του, να αποφασίζεται κάθε χρόνο σε κάθε Τμήμα και διανέμεται αναλυτικά στους φοιτητές στην αρχή κάθε εξαμήνου.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Βασικός κατευθυντήριος άξονας που θα πρέπει να διακρίνει ένα Δημοκρατικό Πανεπιστήμιο είναι η ελεύθερη επιλογή. Στα πλαίσια αυτά, αγωνιζόμαστε για:
Ευέλικτα Προγράμματα Σπουδών
Ο πλουραλισμός στο Πρόγραμμα Σπουδών και η δυνατότητα προσέγγισης από το φοιτητή και των μη επικρατουσών επιστημονικών απόψεων ή ρευμάτων συνιστά θεμελιώδες στοιχείο ενός σύγχρονου και δημοκρατικού Προγράμματος Σπουδών.
Είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα ενός αποδοτικού Προγράμματος Σπουδών η ικανότητά του αντί να καταπνίγει τη διαφορετική ή και αιρετική άποψη, να επιτρέπει στο φοιτητή να τη γνωρίσει προσθέτοντας μια νέα διάσταση στη θεώρηση των πραγμάτων και αξιοποιώντας την εμπειρία των δημιουργών της.
Η ελαστικότητα και η ευελιξία θα πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του. Πέρα από το απαραίτητο επιστημονικό υπόβαθρο που θα πρέπει να εξασφαλίζει, ο φοιτητής θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να επιλέγει, με βάση τις δικές του ανησυχίες και ενδιαφέροντα, τους επιμέρους τομείς της επιστήμης στους οποίους επιθυμεί να εμβαθύνει.
Το ακαδημαϊκό περιβάλλον πρέπει να καλλιεργεί μια σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ καθηγητών και φοιτητών. Σε αυτά τα πλαίσια, ο όρος «ελευθερία επιλογής» δεν μπορεί να θεωρείται απαξίωση ενός θεσμού αλλά σεβασμός στην έμφυτη τάση των νέων ανθρώπων για προσωπική πρωτοβουλία και δημιουργική προσπάθεια.
Εναλλακτικές Μορφές Εξέτασης
Η επιστημονική επάρκεια δεν μπορεί να πιστοποιείται τελικά με τη συλλογή βαθμών που προέρχεται από ένα εξεταστικό σύστημα που αξιολογεί τη δυνατότητα απομνημόνευσης.
Αντίθετα, η εκτίμησή της θα πρέπει να είναι βασισμένη στη δυνατότητα του φοιτητή μεθοδολογικά να κατακτά τη γνώση. Η αναζήτηση λοιπόν, εναλλακτικών μορφών αξιολόγησης που θα βασίζονται σε συλλογικές εργασίες με απαλλακτικό χαρακτήρα, σε απαλλακτικές ή προσθετικές προόδους ή σε εξετάσεις που θα αξιολογούν την κριτική ικανότητα και τη γνώση της μεθοδολογίας της επιστήμης, είναι επιβεβλημένα βήματα αλλαγών που πρέπει άμεσα να υπάρξουν.
Εργαστήρια Η/Υ-Διαδίκτυο
Στη νέα εποχή της τεχνολογικής προόδου και των αυξημένων απαιτήσεων, το πανεπιστήμιο θα πρέπει να είναι πρωτοπόρο. Η εξοικείωση των φοιτητών με τις νέες τεχνολογίες, τους Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές, το διαδίκτυο, πρέπει να αποτελεί στόχο ενός Πανεπιστημιακού Ιδρύματος. Για το λόγο αυτό απαιτείται η δημιουργία νέων σύγχρονων εργαστηρίων σε όλα τα Πανεπιστήμια της χώρας καθώς και η συνεχής ανανέωση των ήδη υπαρχόντων.
Επιπλέον, τα Πανεπιστήμια πρέπει να μεριμνήσουν ώστε ο κάθε φοιτητής να γίνεται κοινωνός της χρήσης του διαδικτύου. Το γρήγορο και δωρεάν internet, η επιδότηση αγοράς ηλεκτρονικού υπολογιστή, καθώς και η δωρεάν παροχή μαθημάτων προγραμμάτων Η/Υ είναι κινήσεις που πρέπει να γίνουν άμεσα.
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ & ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
Οι επιστήμονες που έχουν επωμιστεί τη διαδικασία εκπαίδευσης των νέων επιστημόνων αλλά και της αναζήτησης νέων στοιχείων μέσα από την επιστημονική έρευνα διαδραματίζουν κι αυτοί ένα σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του σύγχρονου Πανεπιστημίου. Έτσι τα ζητήματα που αφορούν την επιλογή τους, την αξιολόγηση του έργου τους καθώς και την εξέλιξή τους έχουν μια ξεχωριστή βαρύτητα στους προβληματισμούς μας.
Όσον αφορά στην επιλογή, την αξιολόγηση και την εξέλιξη των μελών ΔΕΠ οι προτάσεις μας περιλαμβάνουν:
2. Αυστηρή εφαρμογή κριτηρίων στις διαδικασίες επιλογής των υποψηφίων για τη θέση μέλους ΔΕΠ.
Τα κριτήρια αυτά μπορούν να είναι:
* Δημοσιεύσεις εργασιών σε επιστημονικά περιοδικά.
* Συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα και παραγωγή πρωτογενούς έρευνας.
* Διδακτική ικανότητα & συνέπεια στις πανεπιστημιακές διαλέξεις προς τους φοιτητές. Η αξιολόγηση των μελών ΔΕΠ σε τέτοια θέματα απαιτεί τη βαρύνουσα γνώμη των φοιτητών μέσω αξιολόγησης αυτών.
* Συγγραφική ικανότητα.
* Παρουσία ως μέλος ΔΕΠ, σε άλλα Πανεπιστήμια της Ελλάδας ή του εξωτερικού.
* Συμμετοχή και παρουσία σε επιστημονικούς φορείς – συνέδρια.
3. Θεσμοθέτηση σε Πανελλαδικό επίπεδο Δευτεροβάθμιου Οργάνου Κρίσης, με καθαρά ακαδημαϊκό χαρακτήρα και αυστηρά κριτήρια συγκρότησης, που θα ελέγχει τις προσφυγές υποψηφίων μελών ΔΕΠ, οι οποίες θα γίνονται κάτω από αυστηρά προσδιορισμένες προϋποθέσεις.
4. Οι προκηρύξεις θέσεων μελών ΔΕΠ σε κάποιο γνωστικό αντικείμενο πρέπει να βρίσκονται σε απόλυτη αρμονία με το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος, τις ανάγκες αυτού και να βασίζονται στον προγραμματισμό που αυτό έχει κάνει.
5. Ομοιόμορφη κατανομή των μελών ΔΕΠ όλων των βαθμίδων μέσα στα Τμήματα, ώστε να μη δίνεται η δυνατότητα σε κάποιους καθηγητές 1ης βαθμίδας να αποκτούν ισχύ δημιουργώντας μικρά φέουδα μέσα στο Πανεπιστήμιο.
6. Σχετικά με το θέμα της ετεροαπασχόλησης των μελών ΔΕΠ απαιτούμε την πάταξή της, μέσω της αυστηρής εφαρμογής σχετικού νόμου ώστε οι καθηγητές να αφοσιώνονται πλήρως στο εκπαιδευτικό και ερευνητικό τους έργο.
7. Τα μέλη ΔΕΠ μικρών βαθμίδων είναι οι επιστήμονες που δίνουν νέα πνοή και δυναμική στο κάθε Τμήμα. Γι’ αυτό τον λόγο, η καθιέρωση ουσιαστικών κινήτρων για προσέλκυση νέου υψηλού επιστημονικού δυναμικού για το ελληνικό Πανεπιστήμιο είναι πρωταρχική ανάγκη.
Τέλος, για την εξάλειψη του φαινομένου τερματισμού της έρευνας από καθηγητές που φτάνουν στην 1η βαθμίδα, προτείνουμε την συνέχεια της αξιολόγησής τους και την δημιουργία νέων κινήτρων για αυτούς.
ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ
Οι παροχές κοινωνικού χαρακτήρα από την πολιτεία προς τους φοιτητές αποτελούν τη βάση της κοινωνικής πολιτικής για το χώρο των Πανεπιστημίων. Στόχος μας, σε ένα κράτος πρόνοιας και φροντίδας προς τους πολίτες του, είναι η εξάλειψη των κοινωνικών και οικονομικών αντιθέσεων ανάμεσα στους φοιτητές ώστε κάθε πολίτης αυτής της χώρας να μπορεί να έχει πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση και να μην εμποδίζεται γι’ αυτό, από τις ατομικές, οικονομικές ή κοινωνικές του ανάγκες. Το Υπουργείο Παιδείας σε συνεννόηση με τους αρμόδιους φορείς, οφείλει να δείξει μεγαλύτερη ευαισθησία απέναντι στη μεγάλη κοινότητα των φοιτητών, οι οποίοι συχνά κάτω από δύσκολες οικονομικές συνθήκες παλεύουν να μορφωθούν.
Α. ΣΙΤΙΣΗ
Στόχος μας είναι η δωρεάν σίτιση όλων των φοιτητών. Ήδη ορισμένα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της χώρας το εφαρμόζουν χωρίς επιπλέον επιβάρυνση του προϋπολογισμού τους για τη σίτιση, μέσα από σωστή διαχείριση και αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων.
Θα πρέπει άμεσα να κινηθούν οι διαδικασίες έτσι ώστε το καθεστώς αυτό να επεκταθεί σε όλα τα ΑΕΙ. Χρειάζεται βέβαια να υπάρξει αλλαγή του υφιστάμενου νομικού πλαισίου και αύξηση των κονδυλιών από το κράτος, προκειμένου να διευκολυνθούν τα Ιδρύματα στην εφαρμογή του μέτρου της δωρεάν σίτισης, χωρίς να αντιμετωπίζουν γραφειοκρατικά προβλήματα.
Β. ΣΤΕΓΑΣΗ
Οι φοιτητικές εστίες θα πρέπει να καλύπτουν το σύνολο φοιτητών που το έχουν ανάγκη, παρέχοντας ποιοτικού επιπέδου υπηρεσίες στους ενοίκους τους. Η παροχή στέγης στους φοιτητές πρέπει να παραμείνει δωρεάν. Για τη βελτίωση της ποιότητας, αλλά και την ουσιαστικότερη σύνδεση των εστιών με τα Πανεπιστήμια, προτείνουμε την ανάληψη της διαχείρισης των Εστιών από τα ίδια τα Ιδρύματα.
Επίσης, παράλληλα και συμπληρωματικά με τις άλλες μορφές στέγασης, θα πρέπει να ενισχυθεί και να διευρυνθεί η χορήγηση επιδότησης ενοικίου σε φοιτητές.
Γ. ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ
Το σημερινό σύστημα ιατρικής περίθαλψης των φοιτητών με τη σύμβαση κάθε Πανεπιστημίου με ένα περιορισμένο αριθμό ιδιωτών ιατρών δεν μπορεί να κριθεί επαρκές ούτε όμως παρέχει την απαιτούμενη φροντίδα υγείας στους φοιτητές. Για το σκοπό αυτό προτείνεται η σύμβαση των Πανεπιστημίων με όλα τα Δημόσια Νοσοκομεία της χώρας, ενώ ιδιαίτερη προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στα Ιατρικά Τμήματα των Πανεπιστημίων, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των αναγκών για ιατρική περίθαλψη ολόκληρης της Πανεπιστημιακής Κοινότητας.
Παράλληλα θα πρέπει να προβλεφθεί σε όλα τα Ανώτατα Ιδρύματα και να χρηματοδοτηθεί, η δημιουργία ιατρείων για περιπτώσεις άμεσης ανάγκης και η παροχή πρώτων βοηθειών με την κάλυψη ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων.
Θεωρούμε αναγκαία την προκήρυξη θέσεων ιατρών παθολόγων που θα καλύπτουν με την εργασία τους τόσο την πρωινή όσο και την απογευματινή βάρδια, γιατί προφανώς προβλήματα υγείας μπορούν να προκύψουν ανά πάσα στιγμή μέσα στην ημέρα, καθώς και την πρόβλεψη θέσεων ιατρών άλλων ειδικοτήτων.
Δ. ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ
Η πολιτεία θα πρέπει να διευρύνει το σύστημα φοιτητικών υποτροφιών έτσι ώστε αυτές να αποτελούν ένα πραγματικό βοήθημα σε αριστούχους και οικονομικά ασθενέστερους φοιτητές κι όχι απλά ένα «χαρτζιλίκι» όπως είναι σήμερα.
Ιδιαίτερη πρόβλεψη πρέπει να δοθεί για υποτροφίες μεταπτυχιακών-διδακτορικών φοιτητών στην Ελλάδα ή στο Εξωτερικό, έτσι ώστε να μπορεί να εξασφαλίζεται η παραγωγή ικανού επιστημονικού δυναμικού.
Ε. ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ
Πιστεύοντας ότι η Πολιτεία οφείλει να στέκεται αρωγός στην προσπάθεια των νέων για ολόπλευρη μόρφωση και να τους παρέχει κάθε δυνατή βοήθεια κατά τη διάρκεια των σπουδών τους, είναι ώρα για περαιτέρω αύξηση της έκπτωσης στο φοιτητικό εισιτήριο από 50% σε 75% με παράλληλη αξιοποίησή του σε όλα τα συγκοινωνιακά μέσα της χώρας.
Επιπλέον σκόπιμο είναι να δίνεται η δυνατότητα χρησιμοποίησης του δελτίου φοιτητικού εισιτηρίου για αγορά βιβλίων, Πανεπιστημιακών και μη, με έκπτωση.
ΣΤ. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ – ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Η καλλιέργεια πολιτιστικής και αθλητικής συνείδησης αλλά και η ψυχαγωγία των φοιτητών πρέπει να επιτυγχάνεται μέσα στο Πανεπιστήμιο. Είναι αναγκαία η δημιουργία πολιτιστικών συλλόγων και αθλητικών τμημάτων στο χώρο του Πανεπιστημίου. Μόνο έτσι, κάθε πολιτιστική και αθλητική προσπάθεια που λαμβάνει χώρα μέσα στους χώρους του Πανεπιστημίου αποκτά τη θεσμική της έκφραση αποκτώντας νέα δυναμική μέσω μιας καλύτερης ηθικής και οικονομικής στήριξης και προγραμματισμού και δεν θα επαφίεται πλέον στην καλή διάθεση κάποιων μονάδων.
Ειδικά για τον Πανεπιστημιακό Αθλητισμό, η Πολιτεία, προκειμένου να υποστηρίζει ότι μεριμνά γι’ αυτόν, οφείλει να αυξήσει τα κονδύλια για τη δημιουργία γυμναστηρίων και αθλητικών εγκαταστάσεων καθώς και για την πρόσληψη γυμναστών.
ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Η μεταπτυχιακή εκπαίδευση αποτελεί μέρος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ως τέτοια θα πρέπει να διέπεται από τις ακόλουθες αρχές:
Α. Δημόσιος Δωρεάν Χαρακτήρας
Πάγια θέση μας είναι ότι η ύπαρξη διδάκτρων καταργεί το συνταγματικά κατοχυρωμένο δωρεάν χαρακτήρα της δημόσιας εκπαίδευσης, ο οποίος είναι για μας αδιαπραγμάτευτος σε όλες τις βαθμίδες της. Οι Μεταπτυχιακές Σπουδές έχουν πάψει πλέον να αποτελούν προνόμιο μιας μικρής μερίδας φοιτητών. Η επέκταση της γνώσης και η ανάγκη για πιο ολοκληρωμένες σπουδές, καθιστά κοινωνικό το αίτημα για την κατάργηση των διδάκτρων, έτσι ώστε να μην αποκλείεται κανείς από τα Μεταπτυχιακά, λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων. Στα πλαίσια αυτά, το κράτος οφείλει να αναλάβει άμεσα τη χρηματοδότηση των μεταπτυχιακών σπουδών έτσι ώστε να κατοχυρώσει το δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα τους.
Β. Διαφάνεια – Αξιοκρατία – Δημοκρατικότητα
Η διαφάνεια στην επιλογή αυτών που θα φοιτήσουν σε μεταπτυχιακά προγράμματα αποτελεί για εμάς κυρίαρχο ζήτημα. Είναι λοιπόν αναγκαία η θέσπιση αξιοκρατικών κριτηρίων που θα υποδεικνύουν το πως θα επιλέγεται κανείς σ’ ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα. Επιπλέον εξασφάλιση σ’ ένα τέτοιο νομοθετικό πλαίσιο θα συνιστούσε η πρόβλεψη της δυνατότητας ελέγχου της διαδικασίας και με τη συμμετοχή των φοιτητών καθώς και η εξασφάλιση της δημοσιότητας σε κάθε στάδιό της.
Γ. Εθνικός Σχεδιασμός
Η ανάγκη μιας αναπτυξιακής προσπάθειας επιβάλλει να εντάξουμε τον τρόπο σχεδιασμού και υλοποίησης των μεταπτυχιακών προγραμμάτων σε μια κεντρική διαδικασία. Κάθε πρόγραμμα θα πρέπει να απαντά στις σύγχρονες απαιτήσεις και να κατανέμει ορθά το ανθρώπινο δυναμικό. Δεν μπορεί να είναι ποτέ επαρκής, ένας σχεδιασμός ο οποίος στοχεύει μόνο στην κάλυψη βραχυχρόνιων αναγκών. Τα μεταπτυχιακά προγράμματα οφείλουν να απαντούν σε μελλοντικές προκλήσεις και να μην παίρνουν το χαρακτήρα σεμιναρίων.
Δ. Δικαιώματα φοιτητή
Ο μεταπτυχιακός φοιτητής αποτελεί ισότιμο μέλος της Ακαδημαϊκής κοινότητας. Η δυνατότητα συνδικαλισμού με αυτόνομους συλλόγους μεταπτυχιακών φοιτητών είναι κάτι το οποίο πρέπει να επιδιώκουμε σε κάθε πανεπιστημιακό ίδρυμα. Με διαφανείς όρους θα πρέπει μάλιστα να αντιμετωπίσουμε και το ζήτημα της αμοιβής των μεταπτυχιακών φοιτητών, όχι με τη μορφή φιλοδωρήματος από τον καθηγητή αλλά ως ανταμοιβή μιας πνευματικής εργασίας με εθνική σημασία.
ΝΕΟΣ ΝΟΜΟΣ ΠΛΑΙΣΙΟ
Η κυβέρνηση καταλαμβάνοντας την εξουσία είχε υποσχεθεί τα πάντα στους πάντες. Στην παιδεία, η δέσμευσή της, αφορούσε κατά κύριο λόγο την άμεση αύξηση των κονδυλίων στο 5% του ΑΕΠ. Η πραγματικότητα όμως τη διαψεύδει. Οι προϋπολογισμοί της κυβέρνησης μειώνουν κάθε χρόνο τα κονδύλια του Υπουργείου Παιδείας ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Τον Ιανουαρίου του 2005, η κυβέρνηση ενεργοποίησε το θεσμό του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας, «για θεσμοθετημένο διάλογο με τους κοινωνικούς φορείς ως προϋπόθεση υλοποίησης μίας ολοκληρωμένης εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης». Η τράπουλα όμως ήταν «σημαδεμένη» με αποτέλεσμα όλοι οι συμμετέχοντες να αποχωρήσουν καταγγέλλοντας την κυβέρνηση ότι μέσω ενός ψευδεπίγραφου διαλόγου προσπαθεί να βρει συνενόχους για τις ήδη ειλημμένες αποφάσεις της. Στο διάλογο παρέμεινε μόνο η κυβέρνηση και το φοιτητικό της φερέφωνο, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και το αποτέλεσμα ήταν ο νέος νόμος πλαίσιο λειτουργίας των ΑΕΙ.
Μερικές από τις αλλαγές που προκάλεσαν πληθώρα αντιδράσεων και κινητοποιήσεων και μας φέρνουν εκ διαμέτρου αντίθετους, είναι:
Α.Ο περιορισμός-κατάργηση του Πανεπιστημιακού Ασύλου.
Η Επιτροπή Ασύλου αντικαταστάθηκε από το Πρυτανικό Συμβούλιο, το οποίο θα αποφασίζει για την άρση του ασύλου με πλειοψηφία 2/3. Ουσιαστικά δηλαδή η απόφαση για το άσυλο θα λαμβάνεται από το πρυτανικό σχήμα και όχι από εκπροσώπους όλης της ακαδημαϊκής κοινότητας. Με λίγα λόγια, νομιμοποιείται ο κάθε συντηρητικός Πρύτανης να άρει το άσυλο.
Β. Διαγραφή φοιτητών.
Θεσμοθετήθηκε η διαγραφή των φοιτητών μετά την πάροδο 2ν ετών από την εγγραφή τους (όπου ν η προβλεπόμενη χρονική διάρκεια σπουδών), με πρόφαση το σοβαρό κόστος, με το οποίο επιβαρύνουν τα Πανεπιστήμια οι «αιώνιοι φοιτητές». Το κόστος όμως των φοιτητών αυτών είναι μηδαμινό για το πανεπιστήμιο, καθώς όσοι έχουν ξεπεράσει το 6ο έτος δε δικαιούνται πλέον δωρεάν συγγραμμάτων, σίτισης, στέγασης και πάσο. Επίσης σκόπιμα αγνοείται ότι μία από τις πιο σοβαρές αιτίες που οδηγεί πολλούς φοιτητές να καθυστερούν τις σπουδές τους είναι η ανάγκη πολλών εξ αυτών να εργασθούν, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις διαρκώς δυσχερέστερες οικονομικές συνθήκες. Επιπλέον λόγος είναι τα επαναλαμβανόμενα μαζικά κοψίματα φοιτητών στις εξετάσεις των μαθημάτων. Είναι γνωστό το φαινόμενο μαθημάτων με επαναλαμβανόμενα ποσοστά αποτυχίας άνω του 80%, το οποίο απαντάται σε πάρα πολλά Τμήματα όλων των Πανεπιστημίων της χώρας.
Γ. Μείωση φοιτητικής εκπροσώπησης.
Ένα ακόμα μέτρο, που περιέχει ο νέος νόμος είναι ο περιορισμός της συμμετοχής των φοιτητών στην εκλογή των πρυτανικών αρχών και των προέδρων των Τμημάτων. Η συντηρητική λογική της δεξιάς, την οποία ασπάζονται πολλοί καθηγητές είναι διαμέτρου αντίθετη με το ριζοσπαστικό πνεύμα του Νόμου-Πλαίσιο του 1982 που καθιέρωσε τη συμμετοχή των φοιτητών στη διοίκηση των Πανεπιστημίων και στην εκλογή των οργάνων διοίκησής τους.
Δ. Κατάργηση δωρεάν συγγραμμάτων.
Ένα άλλο ζήτημα που θίγει ο νέος νόμος είναι η κατάργηση του δωρεάν συγγράμματος για τους οικονομικά εύπορους, μέσω της βιβλιοκάρτας. Το ανησυχητικό όμως είναι ότι κανένας δεν ορίζει τι εννοεί με τον όρο «εύποροι». Είναι αλήθεια ότι οι ελληνικές οικογένειες, οι οποίες μπορούν να πληρώσουν τα βιβλία, τα δίδακτρα, τη σίτιση και φυσικά τη στέγαση (εστίες άλλωστε δεν υπάρχουν) των παιδιών τους χωρίς να επιβαρυνθούν ουσιαστικά, είναι απειροελάχιστες.
Ε. Manager στις σχολές.
Μία ακόμη πρόθεση του νέου νόμου είναι η πρόσληψη managers στη διοίκηση των Πανεπιστημίων. Αυτή η κίνηση μας προϊδεάζει ότι η πρόσληψη manager θα λειτουργήσει συμπληρωματικά με την επέλαση των ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων και προτεραιοτήτων εις βάρος της δημοκρατικής λειτουργίας και της ακαδημαϊκής υπόστασης των Πανεπιστημίων. Σε καμία όμως περίπτωση δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πρωταρχική συνιστώσα του Πανεπιστημίου είναι η κοινωνική αποστολή του. Αυτό μπορεί να διασφαλιστεί μόνο με τη δημοκρατική διοίκηση των ιδρυμάτων.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ-ΔΟΑΤΑΠ-ΚΕΣ
Συγχρόνως, η κυβέρνηση έρχεται να ολοκληρώσει την αλλοίωση του δημοσίου και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης και της ποιότητας σπουδών μας με τους νόμους της Αξιολόγησης, του ΔΟΑΤΑΠ και την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων των ΚΕΣ ως ισότιμα με τα δικά μας.
* ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Ο νόμος για την Αξιολόγηση δεν προβλέπει τελικά κανένα κριτήριο αξιολόγησης. Οι προθέσεις της κυβέρνησης, το πλαίσιο μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε (διαδικασία Bologna), καθώς και η εμπειρία από τις άλλες χώρες που έχει ήδη εφαρμοσθεί η αξιολόγηση (π.χ. Αγγλία, Αυστρία κτλ) προεξοφλούν την επιβολή ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων. Τα ελληνικά Πανεπιστήμια καλούνται να ξαπλώσουν σε ένα σύγχρονο κρεβάτι του Προκρούστη. Οτιδήποτε δεν παράγει κέρδος, οτιδήποτε δεν συμβαδίζει με την «οικονομική αποτελεσματικότητα», όπως αυτή ορίζεται από τη νεοφιλελεύθερη οικονομική θεωρία, αυτόματα θεωρείται ως περιττό. Στη λογική αυτή οι ακαδημαϊκές ελευθερίες, το άσυλο, η δημοκρατική συνδιοίκηση αλλά και η επιστημονική έρευνα σε πεδία, που δεν συμβάλλουν στη δημιουργία κέρδους, θεωρούνται περισσότερο ως στρεβλώσεις στο μηχανισμό επίτευξης της πολυπόθητης αποτελεσματικότητας.
* ΔΟΑΤΑΠ
Παράλληλα, με το νόμο κατάργησης του ΔΙ.ΚΑ.ΤΣΑ και της ίδρυσης ενός νέου φορέα, του ΔΟΑΤΑΠ, προωθείται η ισοτίμηση των πτυχίων των ελληνικών Πανεπιστημίων με τα τρίχρονα Bachelor, τα οποία όμως - στη μεγάλη τους πλειοψηφία - ούτε επιστημονικό αντικείμενο έχουν, ούτε σφαιρικές και ολοκληρωμένες γνώσεις προσφέρουν. Με λίγα λόγια εξισώνει το πτυχίο του κάθε τυχαίου college, από αυτά που όλοι γνωρίζουμε τι επίπεδο σπουδών προσφέρουν, με το πτυχίο του ελληνικού Πανεπιστημίου, αφού κάτι τέτοιο είναι προς το συμφέρον των επιχειρήσεων.
* ΚΕΣ
Τέλος, η αναγνώριση των Κέντρων Ελευθέρων Σπουδών λειτουργεί ως ο «δούρειος ίππος» για το άρθρο 16. Η κυβέρνηση δεν κατάφερε να ιδρύσει Ιδιωτικά Πανεπιστήμια μέσω της αναθεώρησης του Συντάγματος και έτσι επιδιώκει να αναγνωρίσει τα ΚΕΣ ως «άλλα ιδιωτικά Πανεπιστήμια», υποβαθμίζοντας περεταίρω το ελληνικό Πανεπιστήμιο, τη δημόσια & δωρεάν Παιδεία και τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων μας.
ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ της ΠΑΣΠ για το ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
Τον τελευταίο καιρό γίναμε μάρτυρες και πρωταγωνιστές συνεχών και εντεινόμενων κινητοποιήσεων στο χώρο της Παιδείας που ως αντικείμενο είχαν την αντι-εκπαιδευτική πολιτική την οποία προωθεί η κυβέρνηση.
Η εφαρμογή του νέου νόμου πλαίσιο λειτουργίας των ΑΕΙ, οι νομοθετικές αλχημείες για την ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων και η ισότιμη αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων των ΚΕΣ με αυτά αποφοίτων μας έρχονται σε πλήρη αντίθεση με το όραμά μας για ένα Πανεπιστήμιο με επίκεντρο τους φοιτητές του, το ακαδημαϊκό παρόν και το εργασιακό τους μέλλον.
Είναι ανάγκη λοιπόν σήμερα, περισσότερο από ποτέ, να γίνουν σαφείς και ολοκληρωμένες προτάσεις για το Ελληνικό Πανεπιστήμιο. Για ένα Πανεπιστήμιο που θα ανοίγει ορίζοντες ανάπτυξης, που θα αποτελεί κύτταρο παραγωγής επιστημόνων και πολιτισμού, πεδίο ελεύθερης διακίνησης ιδεών και παραγωγής σύγχρονων αντιλήψεων και πρωτοβουλιών.
Θα πρέπει να προχωρήσουμε σε μια ουσιαστική πρόταση για το Ελληνικό Πανεπιστήμιο που θα του δίνει ελπίδα και προοπτική και που θα αξιοποιεί όλες του τις δυνάμεις με διαφάνεια και αξιοκρατία. Μια πρόταση που θα στηρίζεται στη βασική αρχή του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης, όχι ως δογματική αντίληψη, αλλά ως δυνατότητα ίσων ευκαιριών πρόσβασης όλων των πολιτών.
Πιο συγκεκριμένα:
ΔΗΜΟΣΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
Πάγια θέση μας αποτελεί ο δημόσιος και δωρεάν χαρακτήρας της εκπαίδευσης. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν μπορεί να αποτελεί προνόμιο των λίγων ούτε ανάγκη των πολλών. Αποτελεί κατάκτηση και δικαίωμα όλων.
Λέμε ΟΧΙ στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Θέλουμε μια εκπαίδευση που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες τις κοινωνίας και όχι να υποτάσσεται σε επιταγές ιδιωτικών συμφερόντων. Η γνώση δε θα πρέπει να εξειδικεύεται και να τεμαχίζεται.
Αντιθέτως, θα πρέπει να είναι πλουραλιστική, πολύπλευρη και να συμβαδίζει με την εποχή μας.
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ
Το πλαίσιο της εσωτερικής δομής και διοίκησης των ιδρυμάτων είναι από τους βασικότερους παράγοντες που καθορίζουν την ακαδημαϊκή ανεξαρτησία των Πανεπιστημίων.
Ως ΠΑΣΠ οραματιζόμαστε ένα οικονομικά αυτοδύναμο και ακαδημαϊκά αυτοτελές Πανεπιστήμιο όπου κυρίαρχες είναι οι έννοιες της δημοκρατίας και της συμμετοχής.
Συγκεκριμένα οι βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν τα Ελληνικά ΑΕΙ σύμφωνα με τις θέσεις μας είναι:
Α. Η οικονομική αυτοδυναμία και αυτοτέλεια.
Η οικονομική αυτοδυναμία και αυτοτέλεια του Πανεπιστημίου εξασφαλίζεται από:
1. Την θεσμοθέτηση ενός σταθερού και ικανού ποσοστού επί του ΑΕΠ αποκλειστικά για την Παιδεία και ανεπηρέαστο από οποιαδήποτε κυβερνητική αλλαγή.
2. Την απεμπλοκή των κονδυλίων από το Δημόσιο Λογιστικό για να μπορεί το Πανεπιστήμιο μέσα από την αναπροσαρμογή των προϋπολογισμών να τα κατευθύνει σε τομείς που πραγματικά υπάρχει ανάγκη, ώστε να αξιοποιούνται καλύτερα.
3. Την αξιοποίηση των ιδίων οικονομικών πόρων οι οποίοι προέρχονται από δωρεές φορέων και αποτελούν περιουσία των Ιδρυμάτων.
4. Την εξασφάλιση πόρων μέσα από την αξιοποίηση χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων εφαρμοσμένης έρευνας στη βάση μιας αναπτυξιακής πολιτικής. Στα πλαίσια αυτά θα πρέπει να υπάρχει απόλυτη διαφάνεια στις εισροές-εκροές πόρων του Πανεπιστημίου για την αποφυγή της εκμετάλλευσης της “περιουσίας” του από οποιαδήποτε ιδιωτικά συμφέροντα.
Β. Η ακαδημαϊκή ανεξαρτησία .
Ως μέσα κατοχύρωσης της ακαδημαϊκής ανεξαρτησίας θεωρούμε τα εξής :
1. Κατάρτιση των προγραμμάτων σπουδών με αποκλειστική ευθύνη των Τμημάτων, χωρίς καμία κυβερνητική, κρατική ή ιδιωτική παρέμβαση.
2. Παραχώρηση πλήρων αρμοδιοτήτων στα Πανεπιστήμια για την προκήρυξη θέσεων προσωπικού, τόσο εκπαιδευτικού (ΔΕΠ) όσο και διοικητικού.
3. Αποδοχή από το Υπουργείο Παιδείας του αριθμού των εισακτέων που καθορίζει κάθε ίδρυμα, σε ετήσια βάση σύμφωνα με τις δυνατότητες υλικοτεχνικής υποδομής και μελών ΔΕΠ που αυτό διαθέτει και κατόπιν μελέτης όσον αφορά τις ανάγκες της κοινωνίας για επιστημονικό δυναμικό κάθε ειδικότητας.
4. Αξιολόγηση των Α.Ε.Ι. με βάση το επιστημονικό και ερευνητικό τους έργο και όχι με βάση μόνο το μέγεθός του, την ιστορία τους ή τον αριθμό των φοιτητών του.
5. Κατάργηση των αδικαιολόγητων μετατάξεων καθηγητών από τα Περιφερειακά Πανεπιστήμια σε αυτά του κέντρου.
Γ. Δημοκρατία και Ανεξαρτησία στη Δομή και Οργάνωση.
Θεωρούμε αναφαίρετο και αδιαπραγμάτευτο το δικαίωμα που έδωσε ο νόμος 1268/82 σε όλους τους φορείς της Πανεπιστημιακής Κοινότητας (καθηγητές, φοιτητές, άλλοι φορείς της εκπαιδευτικής διαδικασίας, διοικητικοί υπάλληλοι) να συμμετέχουν στα όργανα συνδιοίκησης.
Ως ΠΑΣΠ θεωρούμε ότι η δημοκρατία δεν είναι ζήτημα που μπορούμε να εμπιστευτούμε σε κάποιες αυθεντίες, αλλά επαφίεται στην ενεργό συμμετοχή όλων .
1. Γι’ αυτό λέμε ΟΧΙ στη συντηρητική λογική της δεξιάς για περιορισμό της φοιτητικής εκπροσώπησης και διεκδικούμε την αύξησή της και την ισότιμη καθολική συμμετοχή όλων των μελών της Πανεπιστημιακής κοινότητας σε πρυτανικές-προεδρικές εκλογές.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ
Το πρόγραμμα σπουδών ενός Τμήματος είναι εκείνο που καλλιεργεί τους νέους επιστήμονες. Στα πλαίσια αυτά διεκδικούμε τη διαμόρφωση σύγχρονων προγραμμάτων σπουδών, περισσότερο ευέλικτων, τα οποία θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας και θα συμβαδίζουν με τις τελευταίες επιστημονικές ανακαλύψεις. Συγκεκριμένα:
* Κρίνουμε υπερβολική την ανεξέλεγκτη ίδρυση νέων τμημάτων με “θολά” αντικείμενα σπουδών και υπερεξειδικευμένα προγράμματα σπουδών.
* Στηρίζουμε την κατάρτιση των προγραμμάτων σπουδών με αποκλειστική ευθύνη των Τμημάτων, χωρίς καμία άλλη παρέμβαση.
* Θεωρούμε αναγκαία τη καθιέρωση 5ετούς διάρκειας σπουδών (4+1) στη χώρα μας την οποία θεωρούμε καθοριστική, προκειμένου τα Ελληνικά Πανεπιστήμια να συνεχίσουν να δίνουν πτυχία υψηλού επιστημονικού επιπέδου. Το 5ο έτος θα είναι έτος εκπόνησης διπλωματικής εργασίας.
* Αντιδρούμε σε τακτικές και μεθόδους εξειδίκευσης του πτυχίου μας και κατάτμηση της γνώσης. Το Πανεπιστήμιο οφείλει να παρέχει σφαιρική και ολοκληρωμένη μόρφωση, ώστε ο πτυχιούχος να μην είναι και να μην αισθάνεται εγκλωβισμένος όταν βγει στην κοινωνία. Στόχος δεν πρέπει να είναι η δημιουργία μηχανών παραγωγής, αλλά η ατομική, γνωστική και κοινωνική ολοκλήρωση του ανθρώπου.
* Η συμμετοχή εκπροσώπων φοιτητών στις διαδικασίες αναθεώρησης ενός προγράμματος σπουδών θεωρείται αναφαίρετο δικαίωμα για τους φοιτητές.
* Στοχεύουμε στη μείωση του αριθμού των μαθημάτων σε ορισμένα Τμήματα. Τα μαθήματα πρέπει να συμβαδίζουν με τις ανάγκες της επιστήμης, του προγράμματος σπουδών και όχι να αποφασίζονται με γνώμονα τα αντικείμενα και τις προσωπικές ανάγκες κάποιων μελών ΔΕΠ. Απαιτούνται λοιπόν συγχωνεύσεις μαθημάτων σε περιπτώσεις όπου επικαλύπτεται η ύλη.
* Διεκδικούμε την ενίσχυση των Γραφείων Απασχόλησης και της Πρακτικής άσκησης των φοιτητών, στα τελευταία έτη των σπουδών, έτσι ώστε να αποκτάται πολύτιμη εμπειρία για τους ίδιους τους φοιτητές αλλά και την ίδια στιγμή το Πανεπιστήμιο να συνδέεται με την παραγωγική διαδικασία. Προϋπόθεση αυτής της κίνησης αποτελεί η ασφάλιση των φοιτητών-εργαζομένων.
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ
Το ζήτημα των Πανεπιστημιακών Συγγραμμάτων είναι ίσως από τα σημαντικότερα θέματα που απασχολούν το Πανεπιστήμιο, το φοιτητή και την πολιτεία. Τα συγγράμματα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Θέση μας είναι το ανυποχώρητο αξίωμα της διατήρησης του δωρεάν και δημοσίου χαρακτήρα της Ανώτατης Εκπαίδευσης και ως εκ τούτου, ανυποχώρητη και αξιωματική είναι η θέση μας για τη διανομή δωρεάν συγγραμμάτων.
Με το νέο νόμο πλαίσιο επιχειρείται να αλλοιωθεί η δωρεάν διανομή συγγραμμάτων, καθώς δεν θα δικαιούμαστε όλοι οι φοιτητές την δωρεάν διανομή όλων των συγγραμμάτων. Εξετάζοντας την κατάσταση που σχετίζεται με τα πανεπιστημιακά συγγράμματα σήμερα, διακρίνουμε τα εξής χαρακτηριστικά:
1. Πολλά από τα πανεπιστημιακά συγγράμματα που διδάσκονται στα Ελληνικά Α.Ε.Ι. βρίσκονται σε αναντιστοιχία με τις σύγχρονες επιστημονικές εξελίξεις και ο μόνος λόγος ύπαρξής τους φαίνεται να είναι η ικανοποίηση των οικονομικών αναγκών των εμπλεκομένων.
2. Η δωρεάν διανομή των συγγραμμάτων μέχρι σήμερα ταυτίστηκε με το ένα και μοναδικό σύγγραμμα. Το γεγονός αυτό οδήγησε στην ανάπτυξη μιας μονόπλευρης αντίληψης για την επιστημονική προσέγγιση διαφόρων αντικειμένων.
3. Για πολλούς φοιτητές αλλά και διδάσκοντες το πανεπιστημιακό σύγγραμμα αποτελεί τη μοναδική τους επαφή με το Πανεπιστήμιο. Οι μεν φοιτητές τα διαβάζουν, τα αποστηθίζουν και δίνουν εξετάσεις, οι δε διδάσκοντες συγγραφείς τους τα απαγγέλλουν στα αμφιθέατρα.
Οι προτάσεις της ΠΑΣΠ:
1. Η χορήγηση δωρεάν συγγραμμάτων αποτελεί βασικό και αναπόσπαστο στοιχείο της δωρεάν τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
2. Για την καλύτερη, οικονομικότερη και ταχύτερη απόκτηση των συγγραμμάτων, αλλά και για την απεξάρτηση της διαδικασίας παραγωγής και διανομής τους από αλλότρια προς το Πανεπιστήμιο οικονομικά συμφέροντα, θα πρέπει να ενταθεί η ανάπτυξη Πανεπιστημιακών Εκδοτικών Οίκων και Τυπογραφείων. Συγχρόνως, η παροχή ενός και μόνο συγγράμματος αλλοιώνει την όποια προσπάθεια για πολύπλευρη προσέγγιση και δημιουργεί μεγάλα και ουσιαστικά προβλήματα στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Γι’ αυτό προτείνουμε:
* Το κάθε Τμήμα να συζητά στη Γενική Συνέλευση μετά από εισήγηση των μελών ΔΕΠ με σχετικό γνωστικό αντικείμενο και να προτείνει βιβλιογραφία, αρθρογραφία, σημειώσεις, εργασίες, μελέτες και επιλεγμένα κείμενα βοηθητικά στην παρακολούθηση του μαθήματος της ευθύνης του.
* Όλα τα αναφερόμενα στη βιβλιογραφία συγγράμματα να βρίσκονται στον εκδοτικό οίκο και ο κάθε φοιτητής να μπορεί να προμηθευτεί δωρεάν τα συγγράμματα της δικής του επιλογής. Πιστεύουμε ότι η δυνατότητα επιλογής εναλλακτικού συγγράμματος από τους φοιτητές, εκτός της ώθησης που θα δώσει στην εκπαιδευτική διαδικασία, θα πατάξει τα οικονομικά συμφέροντα που κρύβονται πίσω από το σημερινό σύστημα διανομής.
* Τα υπόλοιπα συγγράμματα να βρίσκονται σε ικανοποιητικό αριθμό αντιτύπων στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου. Οι δε σημειώσεις και η προτεινόμενη αρθρογραφία να είναι στη διάθεση του φοιτητή και σε ηλεκτρονική μορφή.
* Να ενταθεί η προσπάθεια εκσυγχρονισμού και αυτοματοποίησης των βιβλιοθηκών στα Ελληνικά Πανεπιστήμια.
Τέλος, θεωρούμε αναγκαία την συνεχή αξιολόγηση των συγγραμμάτων από επιτροπές που θα ορίζονται από τα όργανα συνδιοίκησης ώστε να υπάρχει συνεχής και ουσιαστική ανανέωσή τους και όχι απλά μια ανατύπωση στην οποία θα αλλάζει μόνο το εξώφυλλό τους, καθώς και την αποσύνδεση της εξεταστέας ύλης από το περιεχόμενο του κάθε συγγράμματος. Η εξεταστέα ύλη κάθε μαθήματος, με τη μορφή των εκπαιδευτικών στόχων του, να αποφασίζεται κάθε χρόνο σε κάθε Τμήμα και διανέμεται αναλυτικά στους φοιτητές στην αρχή κάθε εξαμήνου.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Βασικός κατευθυντήριος άξονας που θα πρέπει να διακρίνει ένα Δημοκρατικό Πανεπιστήμιο είναι η ελεύθερη επιλογή. Στα πλαίσια αυτά, αγωνιζόμαστε για:
Ευέλικτα Προγράμματα Σπουδών
Ο πλουραλισμός στο Πρόγραμμα Σπουδών και η δυνατότητα προσέγγισης από το φοιτητή και των μη επικρατουσών επιστημονικών απόψεων ή ρευμάτων συνιστά θεμελιώδες στοιχείο ενός σύγχρονου και δημοκρατικού Προγράμματος Σπουδών.
Είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα ενός αποδοτικού Προγράμματος Σπουδών η ικανότητά του αντί να καταπνίγει τη διαφορετική ή και αιρετική άποψη, να επιτρέπει στο φοιτητή να τη γνωρίσει προσθέτοντας μια νέα διάσταση στη θεώρηση των πραγμάτων και αξιοποιώντας την εμπειρία των δημιουργών της.
Η ελαστικότητα και η ευελιξία θα πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του. Πέρα από το απαραίτητο επιστημονικό υπόβαθρο που θα πρέπει να εξασφαλίζει, ο φοιτητής θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να επιλέγει, με βάση τις δικές του ανησυχίες και ενδιαφέροντα, τους επιμέρους τομείς της επιστήμης στους οποίους επιθυμεί να εμβαθύνει.
Το ακαδημαϊκό περιβάλλον πρέπει να καλλιεργεί μια σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ καθηγητών και φοιτητών. Σε αυτά τα πλαίσια, ο όρος «ελευθερία επιλογής» δεν μπορεί να θεωρείται απαξίωση ενός θεσμού αλλά σεβασμός στην έμφυτη τάση των νέων ανθρώπων για προσωπική πρωτοβουλία και δημιουργική προσπάθεια.
Εναλλακτικές Μορφές Εξέτασης
Η επιστημονική επάρκεια δεν μπορεί να πιστοποιείται τελικά με τη συλλογή βαθμών που προέρχεται από ένα εξεταστικό σύστημα που αξιολογεί τη δυνατότητα απομνημόνευσης.
Αντίθετα, η εκτίμησή της θα πρέπει να είναι βασισμένη στη δυνατότητα του φοιτητή μεθοδολογικά να κατακτά τη γνώση. Η αναζήτηση λοιπόν, εναλλακτικών μορφών αξιολόγησης που θα βασίζονται σε συλλογικές εργασίες με απαλλακτικό χαρακτήρα, σε απαλλακτικές ή προσθετικές προόδους ή σε εξετάσεις που θα αξιολογούν την κριτική ικανότητα και τη γνώση της μεθοδολογίας της επιστήμης, είναι επιβεβλημένα βήματα αλλαγών που πρέπει άμεσα να υπάρξουν.
Εργαστήρια Η/Υ-Διαδίκτυο
Στη νέα εποχή της τεχνολογικής προόδου και των αυξημένων απαιτήσεων, το πανεπιστήμιο θα πρέπει να είναι πρωτοπόρο. Η εξοικείωση των φοιτητών με τις νέες τεχνολογίες, τους Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές, το διαδίκτυο, πρέπει να αποτελεί στόχο ενός Πανεπιστημιακού Ιδρύματος. Για το λόγο αυτό απαιτείται η δημιουργία νέων σύγχρονων εργαστηρίων σε όλα τα Πανεπιστήμια της χώρας καθώς και η συνεχής ανανέωση των ήδη υπαρχόντων.
Επιπλέον, τα Πανεπιστήμια πρέπει να μεριμνήσουν ώστε ο κάθε φοιτητής να γίνεται κοινωνός της χρήσης του διαδικτύου. Το γρήγορο και δωρεάν internet, η επιδότηση αγοράς ηλεκτρονικού υπολογιστή, καθώς και η δωρεάν παροχή μαθημάτων προγραμμάτων Η/Υ είναι κινήσεις που πρέπει να γίνουν άμεσα.
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ & ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
Οι επιστήμονες που έχουν επωμιστεί τη διαδικασία εκπαίδευσης των νέων επιστημόνων αλλά και της αναζήτησης νέων στοιχείων μέσα από την επιστημονική έρευνα διαδραματίζουν κι αυτοί ένα σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του σύγχρονου Πανεπιστημίου. Έτσι τα ζητήματα που αφορούν την επιλογή τους, την αξιολόγηση του έργου τους καθώς και την εξέλιξή τους έχουν μια ξεχωριστή βαρύτητα στους προβληματισμούς μας.
Όσον αφορά στην επιλογή, την αξιολόγηση και την εξέλιξη των μελών ΔΕΠ οι προτάσεις μας περιλαμβάνουν:
2. Αυστηρή εφαρμογή κριτηρίων στις διαδικασίες επιλογής των υποψηφίων για τη θέση μέλους ΔΕΠ.
Τα κριτήρια αυτά μπορούν να είναι:
* Δημοσιεύσεις εργασιών σε επιστημονικά περιοδικά.
* Συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα και παραγωγή πρωτογενούς έρευνας.
* Διδακτική ικανότητα & συνέπεια στις πανεπιστημιακές διαλέξεις προς τους φοιτητές. Η αξιολόγηση των μελών ΔΕΠ σε τέτοια θέματα απαιτεί τη βαρύνουσα γνώμη των φοιτητών μέσω αξιολόγησης αυτών.
* Συγγραφική ικανότητα.
* Παρουσία ως μέλος ΔΕΠ, σε άλλα Πανεπιστήμια της Ελλάδας ή του εξωτερικού.
* Συμμετοχή και παρουσία σε επιστημονικούς φορείς – συνέδρια.
3. Θεσμοθέτηση σε Πανελλαδικό επίπεδο Δευτεροβάθμιου Οργάνου Κρίσης, με καθαρά ακαδημαϊκό χαρακτήρα και αυστηρά κριτήρια συγκρότησης, που θα ελέγχει τις προσφυγές υποψηφίων μελών ΔΕΠ, οι οποίες θα γίνονται κάτω από αυστηρά προσδιορισμένες προϋποθέσεις.
4. Οι προκηρύξεις θέσεων μελών ΔΕΠ σε κάποιο γνωστικό αντικείμενο πρέπει να βρίσκονται σε απόλυτη αρμονία με το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος, τις ανάγκες αυτού και να βασίζονται στον προγραμματισμό που αυτό έχει κάνει.
5. Ομοιόμορφη κατανομή των μελών ΔΕΠ όλων των βαθμίδων μέσα στα Τμήματα, ώστε να μη δίνεται η δυνατότητα σε κάποιους καθηγητές 1ης βαθμίδας να αποκτούν ισχύ δημιουργώντας μικρά φέουδα μέσα στο Πανεπιστήμιο.
6. Σχετικά με το θέμα της ετεροαπασχόλησης των μελών ΔΕΠ απαιτούμε την πάταξή της, μέσω της αυστηρής εφαρμογής σχετικού νόμου ώστε οι καθηγητές να αφοσιώνονται πλήρως στο εκπαιδευτικό και ερευνητικό τους έργο.
7. Τα μέλη ΔΕΠ μικρών βαθμίδων είναι οι επιστήμονες που δίνουν νέα πνοή και δυναμική στο κάθε Τμήμα. Γι’ αυτό τον λόγο, η καθιέρωση ουσιαστικών κινήτρων για προσέλκυση νέου υψηλού επιστημονικού δυναμικού για το ελληνικό Πανεπιστήμιο είναι πρωταρχική ανάγκη.
Τέλος, για την εξάλειψη του φαινομένου τερματισμού της έρευνας από καθηγητές που φτάνουν στην 1η βαθμίδα, προτείνουμε την συνέχεια της αξιολόγησής τους και την δημιουργία νέων κινήτρων για αυτούς.
ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ
Οι παροχές κοινωνικού χαρακτήρα από την πολιτεία προς τους φοιτητές αποτελούν τη βάση της κοινωνικής πολιτικής για το χώρο των Πανεπιστημίων. Στόχος μας, σε ένα κράτος πρόνοιας και φροντίδας προς τους πολίτες του, είναι η εξάλειψη των κοινωνικών και οικονομικών αντιθέσεων ανάμεσα στους φοιτητές ώστε κάθε πολίτης αυτής της χώρας να μπορεί να έχει πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση και να μην εμποδίζεται γι’ αυτό, από τις ατομικές, οικονομικές ή κοινωνικές του ανάγκες. Το Υπουργείο Παιδείας σε συνεννόηση με τους αρμόδιους φορείς, οφείλει να δείξει μεγαλύτερη ευαισθησία απέναντι στη μεγάλη κοινότητα των φοιτητών, οι οποίοι συχνά κάτω από δύσκολες οικονομικές συνθήκες παλεύουν να μορφωθούν.
Α. ΣΙΤΙΣΗ
Στόχος μας είναι η δωρεάν σίτιση όλων των φοιτητών. Ήδη ορισμένα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της χώρας το εφαρμόζουν χωρίς επιπλέον επιβάρυνση του προϋπολογισμού τους για τη σίτιση, μέσα από σωστή διαχείριση και αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων.
Θα πρέπει άμεσα να κινηθούν οι διαδικασίες έτσι ώστε το καθεστώς αυτό να επεκταθεί σε όλα τα ΑΕΙ. Χρειάζεται βέβαια να υπάρξει αλλαγή του υφιστάμενου νομικού πλαισίου και αύξηση των κονδυλιών από το κράτος, προκειμένου να διευκολυνθούν τα Ιδρύματα στην εφαρμογή του μέτρου της δωρεάν σίτισης, χωρίς να αντιμετωπίζουν γραφειοκρατικά προβλήματα.
Β. ΣΤΕΓΑΣΗ
Οι φοιτητικές εστίες θα πρέπει να καλύπτουν το σύνολο φοιτητών που το έχουν ανάγκη, παρέχοντας ποιοτικού επιπέδου υπηρεσίες στους ενοίκους τους. Η παροχή στέγης στους φοιτητές πρέπει να παραμείνει δωρεάν. Για τη βελτίωση της ποιότητας, αλλά και την ουσιαστικότερη σύνδεση των εστιών με τα Πανεπιστήμια, προτείνουμε την ανάληψη της διαχείρισης των Εστιών από τα ίδια τα Ιδρύματα.
Επίσης, παράλληλα και συμπληρωματικά με τις άλλες μορφές στέγασης, θα πρέπει να ενισχυθεί και να διευρυνθεί η χορήγηση επιδότησης ενοικίου σε φοιτητές.
Γ. ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ
Το σημερινό σύστημα ιατρικής περίθαλψης των φοιτητών με τη σύμβαση κάθε Πανεπιστημίου με ένα περιορισμένο αριθμό ιδιωτών ιατρών δεν μπορεί να κριθεί επαρκές ούτε όμως παρέχει την απαιτούμενη φροντίδα υγείας στους φοιτητές. Για το σκοπό αυτό προτείνεται η σύμβαση των Πανεπιστημίων με όλα τα Δημόσια Νοσοκομεία της χώρας, ενώ ιδιαίτερη προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στα Ιατρικά Τμήματα των Πανεπιστημίων, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των αναγκών για ιατρική περίθαλψη ολόκληρης της Πανεπιστημιακής Κοινότητας.
Παράλληλα θα πρέπει να προβλεφθεί σε όλα τα Ανώτατα Ιδρύματα και να χρηματοδοτηθεί, η δημιουργία ιατρείων για περιπτώσεις άμεσης ανάγκης και η παροχή πρώτων βοηθειών με την κάλυψη ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων.
Θεωρούμε αναγκαία την προκήρυξη θέσεων ιατρών παθολόγων που θα καλύπτουν με την εργασία τους τόσο την πρωινή όσο και την απογευματινή βάρδια, γιατί προφανώς προβλήματα υγείας μπορούν να προκύψουν ανά πάσα στιγμή μέσα στην ημέρα, καθώς και την πρόβλεψη θέσεων ιατρών άλλων ειδικοτήτων.
Δ. ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ
Η πολιτεία θα πρέπει να διευρύνει το σύστημα φοιτητικών υποτροφιών έτσι ώστε αυτές να αποτελούν ένα πραγματικό βοήθημα σε αριστούχους και οικονομικά ασθενέστερους φοιτητές κι όχι απλά ένα «χαρτζιλίκι» όπως είναι σήμερα.
Ιδιαίτερη πρόβλεψη πρέπει να δοθεί για υποτροφίες μεταπτυχιακών-διδακτορικών φοιτητών στην Ελλάδα ή στο Εξωτερικό, έτσι ώστε να μπορεί να εξασφαλίζεται η παραγωγή ικανού επιστημονικού δυναμικού.
Ε. ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ
Πιστεύοντας ότι η Πολιτεία οφείλει να στέκεται αρωγός στην προσπάθεια των νέων για ολόπλευρη μόρφωση και να τους παρέχει κάθε δυνατή βοήθεια κατά τη διάρκεια των σπουδών τους, είναι ώρα για περαιτέρω αύξηση της έκπτωσης στο φοιτητικό εισιτήριο από 50% σε 75% με παράλληλη αξιοποίησή του σε όλα τα συγκοινωνιακά μέσα της χώρας.
Επιπλέον σκόπιμο είναι να δίνεται η δυνατότητα χρησιμοποίησης του δελτίου φοιτητικού εισιτηρίου για αγορά βιβλίων, Πανεπιστημιακών και μη, με έκπτωση.
ΣΤ. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ – ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Η καλλιέργεια πολιτιστικής και αθλητικής συνείδησης αλλά και η ψυχαγωγία των φοιτητών πρέπει να επιτυγχάνεται μέσα στο Πανεπιστήμιο. Είναι αναγκαία η δημιουργία πολιτιστικών συλλόγων και αθλητικών τμημάτων στο χώρο του Πανεπιστημίου. Μόνο έτσι, κάθε πολιτιστική και αθλητική προσπάθεια που λαμβάνει χώρα μέσα στους χώρους του Πανεπιστημίου αποκτά τη θεσμική της έκφραση αποκτώντας νέα δυναμική μέσω μιας καλύτερης ηθικής και οικονομικής στήριξης και προγραμματισμού και δεν θα επαφίεται πλέον στην καλή διάθεση κάποιων μονάδων.
Ειδικά για τον Πανεπιστημιακό Αθλητισμό, η Πολιτεία, προκειμένου να υποστηρίζει ότι μεριμνά γι’ αυτόν, οφείλει να αυξήσει τα κονδύλια για τη δημιουργία γυμναστηρίων και αθλητικών εγκαταστάσεων καθώς και για την πρόσληψη γυμναστών.
ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Η μεταπτυχιακή εκπαίδευση αποτελεί μέρος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ως τέτοια θα πρέπει να διέπεται από τις ακόλουθες αρχές:
Α. Δημόσιος Δωρεάν Χαρακτήρας
Πάγια θέση μας είναι ότι η ύπαρξη διδάκτρων καταργεί το συνταγματικά κατοχυρωμένο δωρεάν χαρακτήρα της δημόσιας εκπαίδευσης, ο οποίος είναι για μας αδιαπραγμάτευτος σε όλες τις βαθμίδες της. Οι Μεταπτυχιακές Σπουδές έχουν πάψει πλέον να αποτελούν προνόμιο μιας μικρής μερίδας φοιτητών. Η επέκταση της γνώσης και η ανάγκη για πιο ολοκληρωμένες σπουδές, καθιστά κοινωνικό το αίτημα για την κατάργηση των διδάκτρων, έτσι ώστε να μην αποκλείεται κανείς από τα Μεταπτυχιακά, λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων. Στα πλαίσια αυτά, το κράτος οφείλει να αναλάβει άμεσα τη χρηματοδότηση των μεταπτυχιακών σπουδών έτσι ώστε να κατοχυρώσει το δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα τους.
Β. Διαφάνεια – Αξιοκρατία – Δημοκρατικότητα
Η διαφάνεια στην επιλογή αυτών που θα φοιτήσουν σε μεταπτυχιακά προγράμματα αποτελεί για εμάς κυρίαρχο ζήτημα. Είναι λοιπόν αναγκαία η θέσπιση αξιοκρατικών κριτηρίων που θα υποδεικνύουν το πως θα επιλέγεται κανείς σ’ ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα. Επιπλέον εξασφάλιση σ’ ένα τέτοιο νομοθετικό πλαίσιο θα συνιστούσε η πρόβλεψη της δυνατότητας ελέγχου της διαδικασίας και με τη συμμετοχή των φοιτητών καθώς και η εξασφάλιση της δημοσιότητας σε κάθε στάδιό της.
Γ. Εθνικός Σχεδιασμός
Η ανάγκη μιας αναπτυξιακής προσπάθειας επιβάλλει να εντάξουμε τον τρόπο σχεδιασμού και υλοποίησης των μεταπτυχιακών προγραμμάτων σε μια κεντρική διαδικασία. Κάθε πρόγραμμα θα πρέπει να απαντά στις σύγχρονες απαιτήσεις και να κατανέμει ορθά το ανθρώπινο δυναμικό. Δεν μπορεί να είναι ποτέ επαρκής, ένας σχεδιασμός ο οποίος στοχεύει μόνο στην κάλυψη βραχυχρόνιων αναγκών. Τα μεταπτυχιακά προγράμματα οφείλουν να απαντούν σε μελλοντικές προκλήσεις και να μην παίρνουν το χαρακτήρα σεμιναρίων.
Δ. Δικαιώματα φοιτητή
Ο μεταπτυχιακός φοιτητής αποτελεί ισότιμο μέλος της Ακαδημαϊκής κοινότητας. Η δυνατότητα συνδικαλισμού με αυτόνομους συλλόγους μεταπτυχιακών φοιτητών είναι κάτι το οποίο πρέπει να επιδιώκουμε σε κάθε πανεπιστημιακό ίδρυμα. Με διαφανείς όρους θα πρέπει μάλιστα να αντιμετωπίσουμε και το ζήτημα της αμοιβής των μεταπτυχιακών φοιτητών, όχι με τη μορφή φιλοδωρήματος από τον καθηγητή αλλά ως ανταμοιβή μιας πνευματικής εργασίας με εθνική σημασία.
ΝΕΟΣ ΝΟΜΟΣ ΠΛΑΙΣΙΟ
Η κυβέρνηση καταλαμβάνοντας την εξουσία είχε υποσχεθεί τα πάντα στους πάντες. Στην παιδεία, η δέσμευσή της, αφορούσε κατά κύριο λόγο την άμεση αύξηση των κονδυλίων στο 5% του ΑΕΠ. Η πραγματικότητα όμως τη διαψεύδει. Οι προϋπολογισμοί της κυβέρνησης μειώνουν κάθε χρόνο τα κονδύλια του Υπουργείου Παιδείας ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Τον Ιανουαρίου του 2005, η κυβέρνηση ενεργοποίησε το θεσμό του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας, «για θεσμοθετημένο διάλογο με τους κοινωνικούς φορείς ως προϋπόθεση υλοποίησης μίας ολοκληρωμένης εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης». Η τράπουλα όμως ήταν «σημαδεμένη» με αποτέλεσμα όλοι οι συμμετέχοντες να αποχωρήσουν καταγγέλλοντας την κυβέρνηση ότι μέσω ενός ψευδεπίγραφου διαλόγου προσπαθεί να βρει συνενόχους για τις ήδη ειλημμένες αποφάσεις της. Στο διάλογο παρέμεινε μόνο η κυβέρνηση και το φοιτητικό της φερέφωνο, ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και το αποτέλεσμα ήταν ο νέος νόμος πλαίσιο λειτουργίας των ΑΕΙ.
Μερικές από τις αλλαγές που προκάλεσαν πληθώρα αντιδράσεων και κινητοποιήσεων και μας φέρνουν εκ διαμέτρου αντίθετους, είναι:
Α.Ο περιορισμός-κατάργηση του Πανεπιστημιακού Ασύλου.
Η Επιτροπή Ασύλου αντικαταστάθηκε από το Πρυτανικό Συμβούλιο, το οποίο θα αποφασίζει για την άρση του ασύλου με πλειοψηφία 2/3. Ουσιαστικά δηλαδή η απόφαση για το άσυλο θα λαμβάνεται από το πρυτανικό σχήμα και όχι από εκπροσώπους όλης της ακαδημαϊκής κοινότητας. Με λίγα λόγια, νομιμοποιείται ο κάθε συντηρητικός Πρύτανης να άρει το άσυλο.
Β. Διαγραφή φοιτητών.
Θεσμοθετήθηκε η διαγραφή των φοιτητών μετά την πάροδο 2ν ετών από την εγγραφή τους (όπου ν η προβλεπόμενη χρονική διάρκεια σπουδών), με πρόφαση το σοβαρό κόστος, με το οποίο επιβαρύνουν τα Πανεπιστήμια οι «αιώνιοι φοιτητές». Το κόστος όμως των φοιτητών αυτών είναι μηδαμινό για το πανεπιστήμιο, καθώς όσοι έχουν ξεπεράσει το 6ο έτος δε δικαιούνται πλέον δωρεάν συγγραμμάτων, σίτισης, στέγασης και πάσο. Επίσης σκόπιμα αγνοείται ότι μία από τις πιο σοβαρές αιτίες που οδηγεί πολλούς φοιτητές να καθυστερούν τις σπουδές τους είναι η ανάγκη πολλών εξ αυτών να εργασθούν, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις διαρκώς δυσχερέστερες οικονομικές συνθήκες. Επιπλέον λόγος είναι τα επαναλαμβανόμενα μαζικά κοψίματα φοιτητών στις εξετάσεις των μαθημάτων. Είναι γνωστό το φαινόμενο μαθημάτων με επαναλαμβανόμενα ποσοστά αποτυχίας άνω του 80%, το οποίο απαντάται σε πάρα πολλά Τμήματα όλων των Πανεπιστημίων της χώρας.
Γ. Μείωση φοιτητικής εκπροσώπησης.
Ένα ακόμα μέτρο, που περιέχει ο νέος νόμος είναι ο περιορισμός της συμμετοχής των φοιτητών στην εκλογή των πρυτανικών αρχών και των προέδρων των Τμημάτων. Η συντηρητική λογική της δεξιάς, την οποία ασπάζονται πολλοί καθηγητές είναι διαμέτρου αντίθετη με το ριζοσπαστικό πνεύμα του Νόμου-Πλαίσιο του 1982 που καθιέρωσε τη συμμετοχή των φοιτητών στη διοίκηση των Πανεπιστημίων και στην εκλογή των οργάνων διοίκησής τους.
Δ. Κατάργηση δωρεάν συγγραμμάτων.
Ένα άλλο ζήτημα που θίγει ο νέος νόμος είναι η κατάργηση του δωρεάν συγγράμματος για τους οικονομικά εύπορους, μέσω της βιβλιοκάρτας. Το ανησυχητικό όμως είναι ότι κανένας δεν ορίζει τι εννοεί με τον όρο «εύποροι». Είναι αλήθεια ότι οι ελληνικές οικογένειες, οι οποίες μπορούν να πληρώσουν τα βιβλία, τα δίδακτρα, τη σίτιση και φυσικά τη στέγαση (εστίες άλλωστε δεν υπάρχουν) των παιδιών τους χωρίς να επιβαρυνθούν ουσιαστικά, είναι απειροελάχιστες.
Ε. Manager στις σχολές.
Μία ακόμη πρόθεση του νέου νόμου είναι η πρόσληψη managers στη διοίκηση των Πανεπιστημίων. Αυτή η κίνηση μας προϊδεάζει ότι η πρόσληψη manager θα λειτουργήσει συμπληρωματικά με την επέλαση των ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων και προτεραιοτήτων εις βάρος της δημοκρατικής λειτουργίας και της ακαδημαϊκής υπόστασης των Πανεπιστημίων. Σε καμία όμως περίπτωση δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πρωταρχική συνιστώσα του Πανεπιστημίου είναι η κοινωνική αποστολή του. Αυτό μπορεί να διασφαλιστεί μόνο με τη δημοκρατική διοίκηση των ιδρυμάτων.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ-ΔΟΑΤΑΠ-ΚΕΣ
Συγχρόνως, η κυβέρνηση έρχεται να ολοκληρώσει την αλλοίωση του δημοσίου και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης και της ποιότητας σπουδών μας με τους νόμους της Αξιολόγησης, του ΔΟΑΤΑΠ και την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων των ΚΕΣ ως ισότιμα με τα δικά μας.
* ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Ο νόμος για την Αξιολόγηση δεν προβλέπει τελικά κανένα κριτήριο αξιολόγησης. Οι προθέσεις της κυβέρνησης, το πλαίσιο μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε (διαδικασία Bologna), καθώς και η εμπειρία από τις άλλες χώρες που έχει ήδη εφαρμοσθεί η αξιολόγηση (π.χ. Αγγλία, Αυστρία κτλ) προεξοφλούν την επιβολή ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων. Τα ελληνικά Πανεπιστήμια καλούνται να ξαπλώσουν σε ένα σύγχρονο κρεβάτι του Προκρούστη. Οτιδήποτε δεν παράγει κέρδος, οτιδήποτε δεν συμβαδίζει με την «οικονομική αποτελεσματικότητα», όπως αυτή ορίζεται από τη νεοφιλελεύθερη οικονομική θεωρία, αυτόματα θεωρείται ως περιττό. Στη λογική αυτή οι ακαδημαϊκές ελευθερίες, το άσυλο, η δημοκρατική συνδιοίκηση αλλά και η επιστημονική έρευνα σε πεδία, που δεν συμβάλλουν στη δημιουργία κέρδους, θεωρούνται περισσότερο ως στρεβλώσεις στο μηχανισμό επίτευξης της πολυπόθητης αποτελεσματικότητας.
* ΔΟΑΤΑΠ
Παράλληλα, με το νόμο κατάργησης του ΔΙ.ΚΑ.ΤΣΑ και της ίδρυσης ενός νέου φορέα, του ΔΟΑΤΑΠ, προωθείται η ισοτίμηση των πτυχίων των ελληνικών Πανεπιστημίων με τα τρίχρονα Bachelor, τα οποία όμως - στη μεγάλη τους πλειοψηφία - ούτε επιστημονικό αντικείμενο έχουν, ούτε σφαιρικές και ολοκληρωμένες γνώσεις προσφέρουν. Με λίγα λόγια εξισώνει το πτυχίο του κάθε τυχαίου college, από αυτά που όλοι γνωρίζουμε τι επίπεδο σπουδών προσφέρουν, με το πτυχίο του ελληνικού Πανεπιστημίου, αφού κάτι τέτοιο είναι προς το συμφέρον των επιχειρήσεων.
* ΚΕΣ
Τέλος, η αναγνώριση των Κέντρων Ελευθέρων Σπουδών λειτουργεί ως ο «δούρειος ίππος» για το άρθρο 16. Η κυβέρνηση δεν κατάφερε να ιδρύσει Ιδιωτικά Πανεπιστήμια μέσω της αναθεώρησης του Συντάγματος και έτσι επιδιώκει να αναγνωρίσει τα ΚΕΣ ως «άλλα ιδιωτικά Πανεπιστήμια», υποβαθμίζοντας περεταίρω το ελληνικό Πανεπιστήμιο, τη δημόσια & δωρεάν Παιδεία και τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων μας.
